frtrRDV: +33 (0)7 66 88 92 52
frtrRDV: +33 (0)7 66 88 92 52

Nikotin Bağımlılığı

Nikotin en fazla bağımlılık yaratan ve sağlık için en fazla risk oluşturan maddedir. Bunula birlikte diğer bağımlılık yaratan maddelere kıyasla çevre (iş /okul/ arkadaşlık) ilişkilerini az etkilediğinden dolayı ve nikotin tüketiminin zararları özellikle uzun vadede tehdit unsuru oluşturduğundan dolayı, çoğu zaman bağımlılıklar arasında en risklisi gibi görünmez. Oysa pek çok hastalıktan direkt veya dolaylı olarak sorumludur.

Sigara , Kanser ve diğer rahatsızlıklar

Bir sigarada yaklaşık 4mm nikotin bulunur, bu da kalp- damar için oldukça yüksek dozda bir zehirdir. Sinirsel ağları, özellikle de adrenerjik reseptörleri etkiler.

Sigaranın yanması sonucu ortaya çıkan katranın pek çok kanserden sorumlu olması hayvan derisi üzerinde yapılan araştırmalar sonrası daha yıllar öncesinde kanıtlanmıştır.

Sigara dumanında bulunan karbon oksit ise kalp rahatsızlıklarında neden olur. Karbon oksit hemoglobine yapışarak , kanda kalır- çünkü nefesle vücut dışına atılamaz ve kan dolaşımını etkiler.

Sigaranın- özellikle de alkolle tüketilen sigaranın- kanserle ilintisi tartışılamaz. Yalnızca solunum yolları kanserine değil, aynı zaman sindirim yolu kanserine hatta mesane kanserine de sebep olur. Sigara kullanmayanlarda da bu kanserler görülse bile bu oran çok daha düşüktür.

Tütün kanser dışında,

  • Solunum yolu hastalıkları (kronik bronşit, kalp yetmezliği…)
  • Kalp damar hastalıkları (miyokardial enfarktüs …)
  • Tat ve koku alımında bozukluklar gibi başka rahatsızlıklara da neden olur.

Üstelik , yalnızca size değil aynı zamanda çocuğunuza ve çevreye de zarar verir.

Nikotin bağımlılığının tanımı (Nikotin kullanım Bozukluğu)

Nikotin bağımlılığı tekrar eden tütün kullanımı sonrasında ortaya çıkan psikolojik, fiziksel ve davranışları belirtileri betimler:

– fiziksel yoksunluk,

– kullanım için duyulan yoğun istek (craving) ,

– bilinen zararlarına rağmen kullanımı sürdürme

– başarısızlıkla sonuçlanan sigarayı azaltma veya bırakma çabaları

– yüksek tolerans

– diğer etkinliklerin önüne geçmesi

Nikotin bağlılığı yalnızca fiziksel değil psikolojik ve davranışsaldır.

Nikotin bağlılığı yalnızca fiziksel değildir. Gerçek anlamda duyulan fiziksel bağımlılık sigara kullananların yalnızca %20-30nda görülür. Kişi yalnızca sigarayı nikotinin verdiği keyif, rahatlama duygusu için değil, nikotin yoksunluğu sırasında ortaya çıkan keyifsiz durum nedeniyle de tüketir. Fiziksel bağımlılık dışında bireylerde psikolojik ve davranışsal bağımlık oluşabilir. Birey kahve ve çay ile, gecelerde sosyalleşirken, ya da birini beklerken sigara içmeye koşullanmış olabilir.

Nikotin bağımlılığı terapisinde nasıl bir yaklaşım izlenmelidir?

Nikotin bağlılığı yalnızca fiziksel değil psikolojik ve davranışsaldır. Bu sebeple medikal ve psikolojik bir yaklaşım uygulamakta fayda vardır. Fiziksel bağımlılığın derecesine göre, doktor nikotin sübstitüsü verebilir ki bunun da değişik formları mevcuttur.

Psikolojik alanda ise değişik terapiler uygulanabilir. Özellikle davranışsal terapiler bu alanda başarılı olmaktadır. Bu yaklaşımda tütünü bırakmanın üç ana evresi vardır: hazırlık, maddeyi bırakma, terapi sırasında ve sonrasında oluşacak kaymaları (nüks, rechute, relapse) önlemedir. Tabi bu yaklaşım psikanalitik gibi diğer yaklaşımlarla da zenginleştirilebilir. Terapilerde hangi yaklaşım kullanılırsa kullanılsın, yapılan araştırmalar bir terapinin başarında en çok rol oynayan etkenin terapist ile danışanı arasındaki iletişim olduğunu vurgulamaktadır.

 

Gençlerde sigara kullanımı

Bilinen zararlara, yayınlanan kamusal spotlara, sigaranın her geçen gün artan fiyatına rağmen gençlerde sigara kullanımı halen çok yaygın. Peki bu durum nasıl açıklanabilir?

Gençlerin bedenlerinin değiştiği ve çocuk kimliklerinden çıkıp kim olduklarını anlamaya çalıştıkları yaşlarda nasıl göründüklerinin önemi de artar. Kimliklerinin şekillenmesinde model aldıkları kişiler ve yaşıtları büyük rol oynar.

Sigaraya, başta aile olmak üzere, model alınan kimseler tarafından (sanatçılar, yaşıtlar) tarafından pek çok anlam yüklenmiş olabilir. Bu sebeple gençler ‘yetişkin’ veya ‘çekici’ görünmek ya da ‘rahatlamak ‘ için sigara kullanımına başlayabilir.

Çoğu genç ilk sigarasını 18 yaşından önce dener. Yasaklara duyulan çekim gençlik döneminde çok yaygın olup, yasaklarla oynama yaşıtlar arasında kimi zaman alkışlanır.

Sigara sayesinde arkadaş gruplarına dahil olmak da böylece kolaylaştırabilir (okul kapısı önünde muhabbet, çakmak değiş tokuşu vs). Yaşları gereği ailelerine mesafe koymaya çalışan gençler için arkadaş gruplarına dahil olmak çok önemlidir.

Sigaraya başlamanın sık nedenlerinden bir başkası ise, gençlerin beklemelere, boşluklara tahammülsüzlüğüdür. Gençlik (cinsel, entelektüel, bedensel) hareketlenmenin yoğun olduğu bir dönemdir. Bunun yanında endişenin , özgüven eksikliğinin de sıkça yaşandığı bir zaman dilimidir. Hiçbir şey yapmadan beklemek yerine, elinde sigara ile beklemek genci daha güvende hissettirir.

Özet olarak sigara gençlere, yetişkin dönemine geçişte olmayı arzuladıkları kimlikte görünmeyi sağlayabilir. Bu sebeple, gençleri sigara kullanımlarından dolayı yargılamadan evvel, onları anlamak, yaşadıkları zorluklara, sorgulamalarına, kulak vermek önemlidir. Bu mesaj onlar için sigaranın uzun vadede onlarda yol açacağı sağlık problemlerinden daha çok etkili olabilir.

Kaynakça:

  • Valleur M., Matysiak J-C. L . (2008). Les addictions : Panorama clinique, modèles explicatifs, débat social et prise en charge, Paris, Armand Colin.
  • Varescon I(sous la direction de). (2015). Le psychologue en addictologie, Paris, Edition in press.